Potrzeby mieszkaniowe upadłego

Sprzedaż składników masy a potrzeby mieszkaniowe upadłego

W upadłości konsumenckiej często najistotniejszym składnikiem masy upadłości, który podlega likwidacji jest nieruchomość. Zaspokaja ona zwykle potrzeby mieszkaniowe upadłego. Jak wynika z treści art. 313 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (dalej jako: PrUp), sprzedaż dokonana w postępowaniu upadłościowym ma skutki sprzedaży egzekucyjnej. Nabywca składników masy upadłości nie odpowiada za zobowiązania podatkowe upadłego, także powstałe po ogłoszeniu upadłości. Tym samym w miejsce prawa, najczęściej ujawnionego przez wpis do księgi wieczystej, które wygasło zabezpieczony wierzyciel uzyskuje prawo do zaspokojenia wartości tego prawa z sumy uzyskanej w trakcie sprzedaży tejże nieruchomości. Stanowi to często powód, dla którego inwestorzy decydują się na nabycie aktywów w upadłości. 

Zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych

Po sprzedaży nieruchomości, którą zwykle jest mieszkanie bądź dom, upadły musi podjąć trudną decyzją życiową w celu zabezpieczenia się przed zagrożeniem bezdomności. Staje wówczas przed dylematem wynajmowania mieszkania bądź zamieszkania wraz z rodziną. Druga możliwość na pewno pomoże mu w przywróceniu właściwej kondycji finansowej oraz w prawidłowym wykonaniu planu spłaty. Nie jest jednak pozbawiona wad. Potrzeby mieszkaniowe upadłego i ich zaspokojenie zostały jednak uregulowane w przepisach PrUp. Art. 342a ust. 1 PrUp, reguluje sytuację, kiedy w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny. Dotyczy to jednak wyłącznie upadłego będącego osobą fizyczną. Wówczas konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu. Dokonuje się tego z sumy uzyskanej z jego sprzedaży.  Wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy.

Warunki zaspokojenia a potrzeby mieszkaniowe upadłego

Zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego poprzez wydzielenie na ten cel kwoty nie stanowi reguły w postępowaniu upadłościowym. Truizmem jest stwierdzenie, że przytoczony wyżej art. 342a ust 1 PrUp znajdzie zastosowanie, gdy w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny. Przepis ten nie będzie zatem stosowany, kiedy upadły wynajmował mieszkanie. Podobnie w przypadku korzystania z mieszkania poprzez ustanowioną służebność osobistą. Przepis ten nie dotyczy również lokatorskiego spółdzielczego prawa do lokalu. Dodatkowo, upadły musi w chwili ogłoszenia upadłości mieszkać w danym lokalu bądź domu. Nie może jednak posiadać prawa do zamieszkiwania w innym lokalu. Potrzeby mieszkaniowe upadłego są bowiem wówczas zaspokojone, a tym samym odpada kolejna przesłanka.

Potrzeby mieszkaniowe upadłego - skuteczna pomoc - Wrocław

Masz dodatkowe pytania dotyczące problematyki postępowania upadłościowego? A może potrzebujesz wsparcia na etapie sporządzania wniosku o ogłoszenie upadłości? Nasz zespół ekspertów jest gotów pomóc Ci i zapewnić profesjonalną obsługę prawną również w tym zakresie. 

Nie czekaj dłużej - skorzystaj z naszych usług. 

W razie dalszych pytań, zapraszamy do kontaktu tel: 600 838 883

dr Rafał Chybiński

Problem podporządkowanego charakteru postępowania upadłościowego wobec banków w stosunku do instytucji przymusowej restrukturyzacji

Na wstępie niniejszego wpisu warto przypomnieć, iż 28 kwietnia 2023 r. Bankowy Fundusz Gwarancyjny złożył do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości Getin Noble Bank S.A. W oczekiwaniu na decyzję sądu w tej sprawie, warto przyjrzeć się, przede wszystkim ze względu na aktualne otoczeniu regulacyjne, zastosowaniu instytucji upadłości w stosunku do banków. Należy bowiem zadać sobie zasadnicze pytanie - czy wraz z wprowadzeniem do polskiego porządku prawnego procedury przymusowej restrukturyzacji instytucja upadłości pełni jedynie rolę podporządkowaną względem tej pierwszej? 

Instytucja upadłości wobec banków, ze względu na swój szczególny charakter, została przez ustawodawcę wyodrębniona w ramach odrębnych postępowań upadłościowych i jest uregulowana przez art. 426-441a ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (dalej: p.u.). Ponadto zagadnienie upadłości zostało też unormowane w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (dalej: pr.bank.). Tym samym należy podkreślić, iż to ustalenie właściwej relacji pomiędzy tymi dwoma porządkami regulacyjnymi jest kluczowe w procesie wykładni. Ustawodawca przewidział bowiem szczególne przesłanki, których materializacja obliguje Komisję Nadzoru Finansowego albo Bankowy Fundusz Gwarancyjny do wystąpienia do właściwego sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Dogłębna analiza tychże przesłanek będzie przedmiotem odrębnego wpisu. 

W tym miejscu warto jednak bliżej przyjrzeć się brzmieniu art. 158 ust. 3 pr.bank., zgodnie z którym Komisja Nadzoru Finansowego nie podejmuje wyżej opisanej czynności, jeżeli Bankowy Fundusz Gwarancyjny wydał decyzję o wszczęciu przymusowej restrukturyzacji. Oznacza to, iż wszczęcie przymusowej restrukturyzacji uniemożliwia, nawet w przypadku ziszczenia się przesłanek, złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Determinuje to, moim zdaniem, podporządkowany charakter regulacji upadłościowej względem procedury przymusowej restrukturyzacji, co z kolei stoi w pewnej sprzeczności z celami dyrektywy BRRD, której efektem implementacji jest ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (dalej: ustawa o BFG). 

Powyższe może w praktyce oznaczać, iż decydującym czynnikiem w zakresie zastosowanego wobec banku środka, tj. wybór między przymusową restrukturyzacją a złożeniem wniosku do sądu o ogłoszenie upadłości, może być stwierdzenie tego, czy działania w ramach przymusowej restrukturyzacji są konieczne w interesie publicznym, tj. są niezbędne dla:

Należy przy tym podkreślić, że zgodnie z treścią ustawy o BFG wystarczy, iż działania w ramach przymusowej restrukturyzacji będą konieczne dla zapewnienia realizacji jednego z powyższych celów. Doświadczenia pokazują dobitnie, iż Bankowy Fundusz Gwarancyjny nie uznaje warunku konieczności działania w interesie publicznym za spełniony wyłącznie w stosunku do niewielkich lub systemowo mało istotnych banków spółdzielczych. Tym samym instytucja upadłości wobec banków, uwzględniając treść przytoczonego już wyżej art. 158 ust. 3 pr.bank., będzie miała charakter podporządkowany w stosunku do dużo tańszej procedury przymusowej restrukturyzacji. 

Należy jednak w tym miejscu poczynić istotne zastrzeżenie, które wynika z treści przywoływanej już wyżej dyrektywy BRRD. Zgodnie z treścią punktu 46 preambuły dyrektywy BRRD, przymusową restrukturyzację wszczyna się wówczas, kiedy likwidacja banku poprzez wykorzystanie standardowej upadłości mogłoby stwarzać zagrożenie dla stabilności finansowej, zakłócać wykonywanie przez bank jego funkcji krytycznych, czy istotnie wpływać na ochronę deponentów. Tym samym Bankowy Fundusz Gwarancyjny wydając decyzję o wszczęciu przymusowej restrukturyzacji powinien najpierw, we współpracy z Komisją Nadzoru Finansowego, rozważyć likwidację podmiotu w ramach ogólnych procedur upadłościowych. 

Dotychczasowa praktyka ukazuje zgoła inny mechanizm współdziałania tychże organów. Komisja Nadzoru Finansowego, w oparciu o obowiązek wynikający z treści art. 157f pr.bank., co do zasady ustala zaistnienie w banku stanu zagrożenia upadłością, który nie musi być równoznaczny z materializacją przesłanek obligujących do wystąpienia do właściwego sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Aktualny kształt prawny wymusza poniekąd na organach utrzymanie pewnej kolejności działań, tj. po pierwsze ocena spełnienia warunków do wszczęcia przymusowej restrukturyzacji (ekonomicznie występujące wcześniej), a dopiero później analiza materializacji przesłanek do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. W związku z powyższym tradycyjne postępowanie upadłościowe, jako alternatywa dla przymusowej restrukturyzacji, będzie wykorzystane raczej sporadycznie. Nie oznacza to jednak, iż Bankowy Fundusz Gwarancyjny nie będzie z niej korzystał w oparciu o regulację wynikającą z treści art. 230 ustawy o BFG. Przepis ten stanowi bowiem narzędzie do likwidowania tzw. fragmentu banku po przeprowadzeniu przymusowej restrukturyzacji, z czym mamy do czynienia właśnie w kontekście wspomnianego wcześniej Getin Noble Bank S.A.

Autor: dr Rafał Chybiński